Chọn ngày khai hội Lệ Bà Thu Bồn (11.2 âm lịch) và đặt gian trưng bày ngay tại lăng Bà (xã Duy Tân, Duy Xuyên), Ban tổ chức mong muốn từ một tín ngưỡng đậm nét văn hóa Chăm, ở một nơi từng là trung tâm của vương quốc Chăm thế kỷ IV đến thế kỷ XV, những hình ảnh đầy ý nghĩa về vùng văn hóa đặc sắc sẽ được cộng đồng lưu tâm, gìn giữ…

        Khơi dậy ý thức cộng đồng

      “Văn hóa Chăm cũng là một trong những thành tố của nền văn hóa Việt. Đó là thông điệp lớn nhất chúng tôi muốn chuyển tải ở những cuộc triển lãm trưng bày di động như thế này. Di sản văn hóa Chăm còn lại là tài sản không phải của một dân tộc xa lạ hay của dân tộc mất đi, mà là tổ tiên nói chung, người đương đại đều kế thừa di sản đó. Trách nhiệm của cộng đồng hiện tại cần phải giữ gìn và phát huy di sản đó” - ông Võ Văn Thắng, Giám đốc Bảo tàng Chăm Đà Nẵng chia sẻ.

       Dòng chảy văn hóa luôn có sự tiếp biến, bổ sung lẫn nhau. Đặt lịch sử văn hóa trong lịch sử một vùng đất để cùng trân trọng tất cả những giá trị, dù của bất cứ dân tộc nào. Ông Võ Văn Thắng - Giám đốc Bảo tàng Chăm Đà Nẵng khẳng định: “Dấu tích văn hóa Chăm ở Quảng Nam hiện nay chứng minh đây từng là một nơi quần tụ cư dân. Trà Kiệu với những vết tích hiện hữu chứng tỏ ở đó không chỉ là kinh thành mà còn là nơi thờ tự lớn. Những di tích thành cổ ở Trà Kiệu, hay Triền Tranh mới đây là dấu vết nền móng của công trình kiến trúc lớn. Mấy chục văn bia tìm được ở Quảng Nam cho thấy có một tổ chức kinh tế - xã hội, thậm chí quyền lực thì mới tổ chức xây dựng được kinh thành như vậy. Văn hóa Chăm từ vùng thượng nguồn đến vùng biển như ở Đà Năng, Hội An là một nền văn hóa phát triển rực rỡ”. Lần đầu tiên, bên cạnh những đền đài phế tích, các nhà nghiên cứu nhiệt tâm tìm hiểu và khơi mở cho cộng đồng về môi trường xung quanh các di tích, phế tích Chăm. Từ những tìm hiểu trên cơ sở khoa học và thực tiễn, mối dây liên hệ giữa các hình thái kinh tế, sinh hoạt đương đại và quá khứ dần được mở ra.

         Với 3 chủ đề chính: “Mỹ Sơn và sông Thu Bồn”, “Con đường buôn bán trên sông”, “Tục thờ Bà Thu Bồn và Bà Phường Chào”, người dân tại những nơi có vết tích Chăm sẽ hiểu rõ hơn về nguồn cơn vùng đất cũng như lược sử lễ hội của làng mình. Một số sinh hoạt của cộng đồng cư dân ven sông Thu Bồn và vùng đất Mỹ Sơn, mối quan hệ giữa Mỹ Sơn và sông Thu Bồn cùng những di tích như Chiêm Sơn, lăng Bà Thu Bồn, Cửa Đại… sẽ được các nhà nghiên cứu tổ chức khảo sát điền dã liên tục trong nhiều tháng để đưa ra những nhận định chính xác. Quan niệm sông nước tại một số địa phương của Quảng Nam và TP.Đà Nẵng có những điểm tương đồng trong tục thờ Thánh Mẫu cũng như trong vài truyền thuyết Chăm… Bà Katherin Muller Marin - Trưởng Văn phòng UNESCO tại Việt Nam cho biết, cuộc trưng bày lần này là cơ hội đối với các thiết chế văn hóa, gắn ý nghĩa của nó với thực tế cuộc sống. Tăng cường chia sẻ tri thức về lịch sử, văn hóa Chăm của xứ Quảng với cộng đồng là một việc làm thiết thực nhằm bảo tồn vốn văn hóa truyền thống. Nâng cao ý thức và trao truyền cho thế hệ con cháu về những giá trị văn hóa cũng như mở ra nhận thức về những “bảo tàng” tại chỗ, là một cách để đưa hình ảnh di sản vượt xa giới hạn về không gian, thời gian.