Quathực tiển sản xuất theo hình thức cánh đồng lớn đối với cây lúa trên đồng đất Duy Xuyên cho thấy, đã đạt được 5 giảm: giảm lượng giống do ngâm ủ tập trung và sạ bằng công cụ sạ hàng; giảm chi phí làm đất do phương tiện đảm bảo liên hoàn; giảm số lần phun thuốc trừ sâu bệnh do công tác dự báo kịp thời và phòng trừ đồng bộ; giảm chi phí nước tưới nhất là các trạm bơm điện, tiết kiệm được nguồn nước từ hồ đập, đồng thời vừa giảm chi phí làm đất và thu hoạch do đưa cơ giới hóa vào nông nghiệp, vừa giải phóng sức lao động cho người nông dân. Và đạt được 2 tăng, tăng từ 10 - 15% năng suất lúa; lợi nhuận tăng từ 4 -8 triệu đồng/ha. Đặc biệt, đối với cánh đồng lớn do  các HTXNN: Duy Hòa 2, Duy Phước, Duy Thành, Duy Sơn 2 quản lý, điều hành, không những luôn tăng về năng suất lúa (65- 80 tạ/ha) mà nông dân còn tăng thu nhập ổn định do được liên kết, hợp tác sản xuất giống lúa và lúa, nếp thương phẩm với các doanh nghiệp, giá bán tăng từ 15 - 20%.

Trên cánh đồng lớn ở Duy Xuyên đối với cây công nghiệp hằng năm, cây thực phẩm, như: cây ớt, cây dưa hấu, cây lạc, ngô, rau sạch được cơ cấu luân canh, xen canh cho giá trị thu nhập bình quân trên đơn vị diện tích từ 150 - 250 triệu đồng/ha, không ít hộ vươn lên thoát nghèo và khá giả nhờ  thu nhập trên chính mảnh đất quê nhà.

Điều quan trọng và có nhiều ý nghĩa nhân văn hơn là người nông dân ngày càng gắn bó, đoàn kết, thắm đượm tình làng nghĩa xóm, làm quen dần với sản xuất hàng hóa theo cơ chế thị trường, biết tôn trọng chữ tín trong liên kết với doanh nghiệp và các loại hình hợp tác, hài hòa lợi ích với bảo vệ môi trường trong sản xuất.

Tuy nhiên, việc phát huy và mở rộng mô hình cánh đồng lớn, làm điểm nhấn quan trọng trong tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp trong thời gian đến còn gặp nhiều khó khăn. Vấn đề lớn đặt ra hiện nay là công tác dự báo thị trường, định hướng sản xuất, giải pháp về mối liên kết 4 nhà : “Nhà nông, nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp”, mà cốt lõi là mối liên kết, hợp tác giữa nhà nông và doanh nghiệp trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản nhằm, làm cho các bên tham gia đều hưởng lợi ích cao nhất còn nhiều trục trặc. Nếu giải quyết rốt ráo những vấn đề này thì sẽ chấm dứt điệp khúc “được mùa mất giá, được giá mất mùa” đối với nhà nông.

          Một vấn đề đáng quan tâm nữa là, lâu nay các cơ chế chính sách, công tác quản lý nông nghiệp, khuyến nông, hướng dẫn sản xuất của các cơ quan chức năng cũng chỉ chủ yếu tập trung đầu vào của sản phẩm nông nghiệp, như hỗ trợ vốn, hỗ trợ sau đầu tư, trong khi đó đầu ra còn bỏ ngỏ. Như vậy, để phát triển nông nghiệp một cách bền vững, ngoài sự nỗ lực, chủ động của các địa phương tìm kiếm đối tác để liên kết, hợp tác, Nhà nước cần sớm ban hành các cơ chế chính sách cho chế biến và tiêu thụ nông sản, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. Đồng thời có chế tài xử phạt thích đáng đối với tất cả chủ thể vi phạm hợp đồng để bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp và nông dân.

Mặt khác, thực tiễn cho thấy, ở đâu có tổ chức kinh tế hợp tác, hợp tác xã thì ở đó có điều kiện liên kết với doanh nghiệp để đầu tư sản xuất và bao tiêu sản phẩm, chẳng hạn như HTX NN Duy Hòa 2, Duy Sơn 2, Duy Thành, Duy Tân và Duy Phước. Do đó, việc hình thành sự liên kết ngang giữa nông dân với nhau là hết sức quan trọng nhằm tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp kết nối với nông dân thông qua tổ chức kinh tế hợp tác và hợp tác xã. Chủ trương xây dựng và đổi mới triệt để các loại hình hợp tác ở nông thôn là góp phần thực hiện chỉ tiêu nông thôn mới về hợp tác sản xuất, tạo điều kiện cho doanh nghiệp vào đầu tư làm ăn với nông dân và bao tiêu nông sản, nhất là trên các cánh đồng lớn, cánh đồng kỹ thuật.

 Tuy vậy, để thực hiện chủ trương xây dựng cánh đồng lớn ở Duy Xuyên một cách bền vững rất cần đến các mối liên kết nhằm tạo động lực thúc đẩy thực hiện chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Vì thế, việc làm hết sức cấp thiết trong thời gian đến là phải tạo nhận thức mới cho nông dân về các hình thức liên kết, hợp tác và giải quyết hài hòa giữa các lợi ích của người nông dân, tổ chức kinh tế hợp tác, hợp tác xã và doanh nghiệp trong chuỗi giá trị. Vai trò của các tổ chức hội, đoàn thể ở cơ sở là hết sức quan trọng trong công tác vận động, tuyên truyền cho người nông dân nâng cao nhận thức tham gia các tổ chức kinh tế hợp tác, hợp tác xã và tạo thói quen làm ăn với doanh nghiệp một cách thủy chung.

Phát triển cánh đồng lớn trên địa bàn huyện trong những năm tới không chỉ dừng lại ở những con số về cánh đồng, diện tích, cây trồng mà nó còn đòi hỏi phải có sức lan tỏa trên nhiều lĩnh vực sản xuất khác trong nông nghiệp, nông thôn, góp phần tạo bước đột phá trong sản xuất nông nghiệp hàng hóa, thực hiện thành công Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Duy Xuyên./.

               Văn Bá Năm