Lần
đầu tiên thành cổ phía đông kinh đô cổ Trà Kiệu (Simhapura) của vương quốc Champa xưa (thuộc H.Duy Xuyên, Quảng Nam) được một
đoàn khảo cổ khai quật.
Sau
hơn nửa tháng tiến hành công việc, nhóm khảo cổ do thạc sĩ Đặng Ngọc Kính,
Trung tâm khảo cổ học, Viện Khoa học xã hội vùng Nam bộ làm trưởng đoàn đã phát hiện
dưới lòng đất xã Duy Trung, H.Duy Xuyên, có một dải thành cổ, được cho là có
niên đại thế kỷ 4. Trên diện tích khoảng 50 m2, nhóm khảo cổ đã chọn vị trí
điểm đầu bờ thành để đào sâu vào lòng đất khoảng 3 m. Tại đây, nhóm nghiên cứu
đã chọn phương pháp khai quật theo kiểu lát cắt ngang bờ thành để tìm hiểu về
kiến trúc, chất liệu xây dựng bờ thành. “Năm 1990 và 2003, đoàn khảo cổ của
Trường đại học Hà Nội đã đào ở thành nam kinh đô Trà Kiệu. Lần này, chúng tôi
tiến hành tạo lát cắt mới ở đoạn đầu tường thành phía đông để xem kiến trúc có
gì khác không. Đây được xem như một cuộc khai quật, nghiên cứu bổ sung”, ông
Kính cho biết.
Đoạn thành cổ phía đông kinh đô cổ Trà Kiệu được đoàn
khảo cổ phát hiện - Ảnh: Hoàng Sơn
Tại
hiện trường, sau khi bóc tách nhiều lớp đất, nhóm khảo cổ đã phát hiện hai
tường gạch chạy song song nhau có độ cao khoảng 2 m, giữa hai tường gạch này là
đất sét nện chặt để gia cố. Độ dày của tường thành (tính từ hai mép ngoài của
hai tường gạch) ước khoảng 5 m. Ngoài ra, hai bên bờ thành này, nhóm khảo cổ
còn phát hiện nhiều mẫu vật gạch, đất bao bọc. Thạc sĩ khảo cổ học Nguyễn Khánh
Trung Kiên, người tham gia cùng đoàn, cho biết những mẫu vật này cho thấy người
Chăm cổ đã đắp vào hai bên thành để tăng tính vững chắc. “Tường thành cổ có thể
là thành cư trú hoặc thành quân sự. Trong trường hợp này, chúng tôi tạm thời
giả thiết tường thành này là tường bảo vệ kinh đô Trà Kiệu, vốn được xây dựng
cách đó không xa”, ông Kiên nói thêm.
Trước
đó, khai quật tại bờ thành phía nam, các đoàn khảo cổ học trong và ngoài nước
cũng đã phát hiện dải thành dài khoảng 1,5 km, có độ dày khoảng 6 m. Đoạn thành
phía đông vừa được phát lộ cũng có cấu trúc tương tự thành phía nam với cấu
trúc 3 lớp: hai bên xây bằng gạch, ở giữa đắp bằng đất nện chặt, mặt cắt ngang
tường thành có hình thang cân. Tiến sĩ Yamagata Mariko, Trường đại học Kanazawa (Nhật Bản), cho
biết: “Khai quật đoạn thành này, chúng tôi muốn bổ sung một số thông tin khảo
cổ học về cấu trúc, niên đại và cách thức người xưa xây thành. Do nằm trong
lòng đất lâu năm, bờ thành bị ảnh hưởng không nhỏ bởi mạch nước nên đã bị xáo
trộn khá nhiều. Tuy vậy, khi đào sâu hơn vào lòng đất, chúng tôi nhận thấy bờ
thành vẫn còn rất tốt...”.
Thạc
sĩ Đặng Ngọc Kính cho biết thêm việc khai quật và có các thông tin về đoạn
thành này có giá trị không nhỏ về mặt thực tiễn lẫn trong nghiên cứu. “Những
phát hiện mới sẽ bổ sung, hoàn chỉnh hồ sơ công nhận di tích cấp quốc gia đối
với thành cổ Trà Kiệu. Ngoài ra, qua cuộc khảo cổ này, chúng ta có thêm nhiều
tư liệu lịch sử về người Champa cổ ở giai đoạn chuyển tiếp giữa nền văn hóa
thời tiền sử - nền văn hóa Sa Huỳnh”, ông Kính nhận định.
Được biết, kinh phí cho đợt khảo cổ lần này do Nhật Bản tài
trợ với sự có mặt của nhiều nhà khảo cổ tại TP.Tokyo (Nhật Bản). Đến giữa
tháng 3, công tác khai quật đoạn thành này sẽ kết thúc. Đoàn khảo cổ sẽ có
báo cáo gửi Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Nam. |