Cụ Nguyễn Quỳnh, nguyên Bí thư huyện ủy Duy Xuyên, nguyên Giám đốc Đài phát thanh Quảng Nam-Đà Nẵng (cũ ) đã thượng thọ 90 tuổi nhưng vẫn hết lòng với môn nghệ thuật tuồng, là Chủ tịch Hội bảo trợ Tuồng Duy Xuyên, ngày ngày vẫn đi đây đó vận động, tổ chức các hoạt động nhằm giữ Tuồng-loại hình nghệ thuật dân tộc mà ông hết mực yêu quý... Có lẽ gần cả cuộc đời, ông không chỉ dành trọn niềm say mê cho bộ môn nghệ thuật trruyền thống ấy mà còn nỗ lực cống hiến hết mình cho Tuồng với mong mỏi đau đáu là  góp chút công sức gìn giữ vốn quý truyền thống của dân tộc cho con cháu mai sau... Đúng như câu thơ ông  viết tự dặn lòng: Cho dù vật đổi sao dời/dốc lòng gìn giữ chiếc nôi của tuồng...

         Cụ Quỳnh giảng giải nghệ thuật hát Tuồng cho các em học sinh ở Duy Xuyên

         Sinh ra và lớn lên bên dòng sông Thu Bồn thơ mộng, nơi từng tồn tại một truyền thuyết mang đậm yếu tố dân gian của Tuồng xứ Quảng, tuổi thơ của cậu bé Nguyễn Quỳnh được tắm táp bởi dòng nước mát sông Thu và tiếng trống Tuồng giục giã những đêm hội hè nơi miền quê tơ lụa Duy Xuyên. Tiếng trống chầu và cả động tác, điệu bộ, dáng đi, đường roi, câu hát... của nghệ nhân trên sân khấu những ngày thơ ấu ấy đã lặng lẽ gieo vào tim ông tình yêu say đắm với Tuồng để rồi loại hình nghệ thuật truyền thống này cùng với vô vàn những tích Tuồng từ cổ cho đến hiện đại đã trở thành người bạn không thể thiếu của cuộc đời ông. Nhiều người cùng thời với ông Nguyễn Quỳnh thường kể lại câu chuyện của mấy chục năm về trước, thời ông còn làm Bí thư huyện ủy Duy Xuyên những năm đầu giải phóng. Đó là những ngày ông  cùng với các nghệ sĩ Tuồng Quảng Nam-Đà Nẵng lặn lội đi từng thôn xóm, nói chuyện Tuồng, tổ chức diễn Tuồng để nhân dân sau những năm loạn lạc chiến tranh được sống lại không khí của Tuồng, biết trân quý và chung tay gìn giữ vốn quý truyền thống của quê hương xứ Quảng. Dù nhọc nhằn, vất vả, đôi lúc phải ăn, nghỉ tạm bợ, thiếu thốn mọi điều nhưng lòng vui khôn xiết khi thấy bà con sau một ngày làm việc ngoài đồng mệt nhọc, đêm về vẫn đèn đuốc kéo nhau đi xem hát bội. Nghĩ lại những ngày tháng ấy cùng hình ảnh của một người nhiệt thành hết mình với Tuồng, nhiều nghệ sĩ Tuồng cho đến bây giờ vẫn không nén được niềm xúc động.

          Vì tha thiết với Tuồng như thế nên sau khi thôi giữ chức Giám đốc Đài phát thanh Quảng Nam-Đà Nẵng, ông trở lại quê nhà Duy Xuyên và bắt tay thực hiện những dự định đã ấp ủ từ lâu nhằm từng bước khôi phục nghệ thuật Tuồng trên mảnh đất quê hương mình. Việc đầu tiên là thành lập Hội bảo trợ Tuồng H. Duy Xuyên- nơi tập hợp những người yêu Tuồng và các Mạnh Thường Quân hết lòng ủng hộ Tuồng. Với uy tín và niềm đam mê, ông cùng các đồng sự đã không ngại khó, ngại khổ kiên trì vận động, cổ súy cho Tuồng, hỗ trợ về mặt kinh phí và tinh thần để các câu lạc bộ Tuồng tuyến xã hoạt động rộng khắp, tạo nên phong trào gìn giữ Tuồng hết sức hiệu quả ở Duy Xuyên. Cái lớn nhất mà ông Nguyễn Quỳnh cùng các Hội viên Hội bảo trợ Tuồng H. Duy Xuyên làm được trong suốt nhiều năm qua không chỉ là việc duy trì hoạt động hiệu quả ở các câu lạc bộ Tuồng tuyến xã với nhiều câu lạc bộ mạnh như Duy Sơn, Duy Châu, Duy Thu hay Duy Nghĩa... mà còn đứng ra bảo trợ để thành lập đoàn Tuồng bán chuyên nghiệp mang tên sông Thu trong đó nòng cốt là gia đình nghệ sĩ Diệu Thông. Cảm cái tình đam mê Tuồng hết mực của ông Nguyễn Quỳnh, nghệ sĩ Diệu Thông và các con từ Tam Kỳ về "đầu quân" ở mảnh đất được ôm ấp và tưới tắm bởi dòng sông mẹ Thu Bồn. Từ đây Duy Xuyên trở thành quê hương thứ hai và là nơi để gia đình bà thăng hoa với Tuồng. Bây giờ nghệ sĩ Diệu Thông đã qua đời, những người con của bà lại tiếp tục sự nghiệp và gắn bó lâu dài với đoàn tuồng sông Thu, xem đây như ngôi nhà thứ hai của mình để cùng với ông Nguyễn Quỳnh và những người trân quý tuồng góp phần gìn giữ Tuồng ở mảnh đất này.             

          Sau bao nhiêu năm miệt mài với công việc gìn giữ Tuồng, ông Nguyễn Quỳnh vẫn thấy chưa hài lòng với những gì đã làm được, vẫn thấy Tuồng chưa thể bén rễ xanh cây trong đời sống hôm nay giữa những xô bồ hối hả... Vậy là ông lại cùng với các đồng sự của mình tranh thủ chạy đi khắp nơi để tìm nguồn kinh phí tập trung đầu tư cho hoạt động đưa sân khấu vào học đường. Sau gần 3 năm kể từ sau lớp tập huấn Tuồng cho cán bộ, giáo viên ngành giáo dục Duy Xuyên, hoạt động đưa sân khấu vào trường học mới chính thức được thực hiện ở ba trường THCS Lương Thế Vinh, Trần Cao Vân và Nguyễn Thành Hãn. Đa số các em học sinh tham gia chương trình lần đó đều là những gương mặt lần đầu tiên được tiếp xúc với nghệ thuật Tuồng mà đặc biệt là Tuồng cổ- vốn quý nghệ thuật truyền thống của chiếc nôi Tuồng Quảng Nam... nên gặp rất nhiều bỡ ngỡ, khó khăn trong việc thể hiện động tác, lời thoại và lời hát của Tuồng cũng như làm quen với đường dây kịch bản. Tuy nhiên, sau một thời gian luyện tập, những trở ngại ban đầu ở các em dần nhường chỗ cho sự thích thú và niềm say mê đối với nghệ thuật Tuồng. Cụ Nguyễn Quỳnh không những hết mình trong việc tìm nguồn kinh phí và tranh thủ sự ủng hộ về mặt tinh thần, vật chất của lãnh đạo huyện và ngành giáo dục-đào tạo Duy Xuyên... mà còn theo sát các diễn viên nhí từng li từng tí. Gần như một tháng trời diễn ra hoạt động này, ngày nào ông cũng đến với các diễn viên để lo chỗ ăn, chỗ nghỉ, xem các em tập, động viên, góp ý cái được, cái chưa được... như người ông trong gia đình. Nếu không có tấm lòng, nếu không hết mình vì Tuồng thì làm sao có được thành công ban đầu của hoạt động đưa Tuồng vào trường học ở Duy Xuyên thời gian vừa qua.

          Những nỗ lực để đưa nghệ thuật Tuồng vào trường học ở H. Duy Xuyên và thành công bước đầu này đã cho thấy, nghệ thuật Tuồng sẽ không bao giờ mai một, không bị lớp trẻ lãng quên nếu còn có những người tâm huyết với Tuồng, nặng lòng với Tuồng như cụ Nguyễn Quỳnh. Tuy nhiên, cụ Nguyễn Quỳnh bây giờ tuổi đã cao, tâm huyết vẫn còn nhiều, hành trình gìn giữ Tuồng vẫn còn dài ở phía trước. Ông bảo, mình còn yêu Tuồng, say mê Tuồng và trân trọng Tuồng thì nghệ thuật này sẽ còn sống mãi như cội rễ trong lòng cuộc sống hiện đại hôm nay. Xin ghi nhận ở đây một tấm lòng hết mực vì Tuồng và mong rằng, tấm lòng ấy của ông sẽ nhận được sự đồng hành của nhiều tấm lòng vì tuồng khác không chỉ ở quê hương tơ lụa Duy Xuyên.

Ngọc Kết

fShare

Tweet