Trà Kiệu, vùng đất thiêng kinh đô vương quốc Chămpa một thời vang bóng, Làng Trà Kiệu hình thành cách đây 550 năm (1471-2021) kể từ thời 13 vị Thủy tổ tiền hiền rời vùng đất Thanh- Nghệ - Tĩnh và những nơi khác ở phía Bắc theo minh quân Lê Thánh Tông mang gươm đi diệt giặc mở nước và chọn vùng đất này để lập lên làng Trà Kiệu xã, đơn vị hành chính đứng đầu của “Quảng Nam Tam Đại xã”

           Ngược dòng lịch sử 550 năm trước sau khi dẹp yên giặc, minh quân Lê Thánh Tông cho lập ra “Quảng Nam Thừa Tuyên Đạo” và chủ trương quy dân lập ấp, lập làng. 13 vị thủy tổ Tiền hiền của 13 dòng tộc: Lê Đình, Lưu Văn, Nguyễn Thanh, Nguyễn Thanh (có 2 vị Tiền hiền), Nguyễn Tất (Khắc), Đinh Công, Nguyễn Quang, Nguyễn Đăng (Đình), Nguyễn Thành, Nguyễn Hữu, Nguyễn Như, Nguyễn Tá, Lê Quang. Các vị Tiền hiền đã lưu lại vùng đất Chiêm Động vùng đất từ Duy Xuyên đến Thăng Bình ngày nay và lập ra Làng Trà Kiệu, một trong 3 xã lớn ở Quảng Nam lúc bấy giờ (Nhất Trà Kiệu, nhì La Qua, thứ ba Tú Tràng) và được vua Triều Nguyễn ban sắc phong “Trà Kiệu khai cơ Tiền hiền).

         Bốn giai đoạn tiếp theo vào các năm (1538, 1578, 1657, 1667) có thêm 59 vị thủy tổ các dòng tộc Nguyễn, Huỳnh, Vũ, Phạm, Bùi cũng từ đàng ngoài tiếp tục vào cùng chung tay xây dựng Trà Kiệu và được các đời vua triều Nguyễn ban sắc phong “Thứ tuế hậu hiền liệt tổ khai cơ” trong đó có Thống thủ thái phó Mạc Cảnh Huống thủy tổ của dòng tộc Nguyễn Trường là đệ nhất công thần của triều Nguyễn được vua ban sắc phong “Khai quốc công thần”, sau khi băng hà mộ ông được mai táng tại xứ Hoàng Châu, cạnh chùa Bảo Châu thuộc làng Trà Kiệu.

          Để ghi tạc công lao to lớn của các vị thủy tổ đã có công dẹp giặc, mở mang bờ cõi, bảo quốc an dân, 200 năm sau vào các năm 1679-1680 các tộc nhơn làng Trà Kiệu chung công sức khắc tạo bia mộ xây dựng nên ngôi nhà thờ Tiền để thờ chung 69 vị tiền hiền, thứ thế, hậu hiền, liệt tổ tọa lạc xứ Hoàng Châu nay là thôn Trà Kiệu xã Duy Sơn, huyện Duy Xuyên.

          Là một trong “Quảng Nam Tam Đại xã” dân số ngày càng đông, đất đai ngày càng mở rộng. Để dễ bề cai quản về mặt hành chính, triều đình nhà Nguyễn lúc bấy giờ, khoảng trước năm 1905 chia Làng Trà Kiệu thành 5 làng nhỏ, có địa giới riêng biệt đó là: Trà Kiệu Trung, Trà Kiệu Đông, Trà Kiệu Tây, Trà Kiệu Nam, Trà Kiệu Thượng thuộc hai xã Duy Sơn và xã Duy Trung, huyện Duy Xuyên.

          Từ hàng trăm năm xưa cho đến ngày nay, mặc dù địa giới phân chia nhưng tấm lòng người dân ngũ xã vẫn như một. Nhà thờ Tiền hiền Ngũ xã được coi là ngôi nhà chung, các vị Tiền hiền thủy tổ đã có công dựng nước và giữ nước xây dựng lên làng Trà Kiệu, những ngày “Xuân Thu nhị kỳ”, hằng năm các thế hệ con cháu Ngũ xã đều hội tụ về nơi đây để cúng tế, dâng hương tưởng niệm công đức tổ tiên, đặc biệt từ năm 2000 đến nay cứ 5 năm tổ chức lễ hội một lần để cúng tế Tiền hiền và đón nhận bằng xếp hạng di tích cấp Tỉnh và cấp Quốc gia.

           Nhà thờ Ngũ xã Trà Kiệu nằm trên vùng đất các vương triều Chămpa lấy nơi đây để xây dựng lâu đài cung điện từ thế kỷ thứ XI về sau dời lên Khu di sản Mỹ Sơn, được các nhà khoa học khảo cổ thăm dò, nghiên cứu khai quật tìm được khá nhiều di tích cổ vật và xác định đây là di sản văn hóa Chămpa xưa và là vùng đất thiêng của nước Việt, ngôi nhà thờ Tiền hiền duy nhất của cả nước để phụng thờ 69 vị tiền hiền, thứ thế, hậu hiền, liệt tổ của 69 dòng tộc.

           Dòng chảy thời gian càng làm tăng thêm bề dày của Trà kiệu về mọi mặt cả đường văn, đường võ và bách nghệ trăm vùng. Trên bình diện bảo quốc an dân sự đóng góp của Trà Kiệu không nhỏ, nếu ngày xưa đất Ngũ xã có Đô Thống tướng quân xông pha trận mạc, văn võ song toàn, phò vua mở đất thì ngày nay vào những năm 1930 của thế kỷ XX, có những bậc cách mạng tiền bối xả thân vì nước, hi sinh cả cuộc đời mình cho cách mạng, cho nhân dân như: Nguyễn Thành Hãn, Nguyễn Viết Liệu, Nguyễn Quang Chung, Nguyễn Đức Hường…..

          Trong hai cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm giành độc lập dân tộc, nhân dân Ngũ xã đã có hàng trăm người con yêu quý đã anh dũng hy sinh hoặc gửi lại nơi chiến trường một phần thân thể của mình, có nhiều người đã trở thành sỹ quan tướng lĩnh quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, cán bộ trung, cao cấp Nhà nước, hàng trăm Bà mẹ Việt Nam anh hùng và anh hùng lao động, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Nhân dân 2 xã Duy Sơn và Duy Trung được Nhà nước phong tặng “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”, “Anh hùng lao” động thời kỳ đổi mới, được UBND tỉnh Quảng Nam ra Quyết định hoàn thành công cuộc xây dựng chương trình nông thôn mới và đô thị văn minh, thoát nghèo bền vững, nhiều nhà máy, công trường, cụm công nghiệp không ngừng phát triển mở rộng, có nhà máy thủy điện 1200Kw, đường giao thông liên xã, liên thôn, liên tổ được thảm nhựa, xi măng hóa rộng rãi, thoáng mát, có khu du lịch sinh thái thủy điện Duy Sơn sầm uất, có đường sắt Bắc – Nam, đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi đi ngang qua, tiếng còi tàu làm sống động làng quê trù phú. Đặc biệt còn có khu căn cứ cách mạng Hòn Tàu, Đồng Kè nơi bám trụ hàng chục năm của Đặc khu ủy Quảng Đà trong suốt thời kỳ chống Mỹ cứu nước gắn liền với khu chiến tích tội ác của kẻ thù ở đập Vĩnh Trinh; Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn gắn liền với di tích lịch sử Quốc gia nhà thờ Tiền hiền Ngũ xã Trà Kiệu, đền liệt sỹ huyện Duy Xuyên…..

           Trong những ngày này, nhân dân ngũ xã đang hối hả chuẩn bị khai mạc ngày ngày Giỗ tổ Tiền hiền trùng hợp với ngày Quốc giỗ các Vua hùng mùng 10/3 âm lịch. Tích cực bảo vệ chăm sóc vụ lúa đông xuân đang thời kì phơi bông chín hạt, chuẩn bị về mọi mặt đón chào và tham gia ngày hội bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 vào ngày 23/5/2021 và mừng 131 năm Ngày sinh Bác Hồ kính yêu.

Nguyễn Quỳnh

fShare

Tweet