Lòng vui hơn khi bước đi dưới những giàn đậu ngự trĩu trái che mát bóng nắng trưa. Đậu ngự nơi đây vừa là cái có thể kiếm ra tiền, vừa là quà biếu, vừa là nét văn hóa của người dân Châu Hiệp....

Bà Nguyễn Thị Đào đang hái đậu ngự trước sân nhà...

  Cuối tháng Giêng, tôi về lại Châu Hiệp trong tiếng kéo sợi vang lên trong từng nhà – một thứ âm thanh đặc trưng của vùng này. Theo dòng chảy của thời gian, không biết từ bao giờ, những giàn đậu ngự đã trở thành một nét văn hóa riêng và độc đáo của những người dân khối phố Châu Hiệp, thị trấn Nam Phước.

   Châu Hiệp xưa vốn là làng Mã Châu, một địa danh nổi tiếng của Quảng Nam về ươm tơ, dệt lụa. Đây là vùng đất yên bình bên bờ hữu sông Thu Bồn. Cho dù giờ làng nghề dệt Mã Châu đã mai một, nhưng cái bình lặng của thôn xứ vẫn đằm thắm một niềm quê.

   Tôi đến thăm vùng đất này lần đầu tiên cách đây 12 năm, và những ấn tượng ấy vẫn còn sâu đậm cho đến tận bây giờ. Lần đầu đến cũng vào dịp tháng Giêng, đôi mắt tôi lạ lẫm khi nhìn thấy những trái đậu ngự lúc lắc trên giàn. Và, tôi thương, tôi quý những giàn đậu ngự cũng như những người dân quê chân chất, hiền hòa từ đó.

   Có lẽ được truyền qua nhiều đời, đậu ngự Châu Hiệp thường thu hoạch chủ yếu để biếu, tặng cho bà con trong họ hàng, chòm xóm, rất ít khi loại đậu này được bán nhiều ngoài chợ. Bởi bà con quan niệm đây như thứ lộc trời gia đình còn giữ được, nên có thì phải chia bớt cho xóm giềng, họ hàng thân thuộc.

   Vào buổi trưa tháng Giêng, tại sân nhà mình, bà Nguyễn Thị Đào (56 tuổi), một người dân Châu Hiệp, vừa hái đậu ngự, vừa trò chuyện với chúng tôi. Bà bảo rằng nhiều năm nay, đậu ngự của gia đình bà, ngoài việc hái biếu làng xóm, còn được gói cẩn thận, gửi vào thành phố Hồ Chí Minh để tặng cho họ hàng người thân trong ấy.

   Đó là những người vì cuộc mưu sinh, phải định cư nơi đất khách. Nhưng trong tâm thức họ, hình bóng quê hương vẫn còn in đậm mãi, nhất là vị ngon của đậu ngự. Vậy là lâu lâu những đứa con xa quê ấy lại điện về, nhờ những người còn đang sinh sống tại Châu Hiệp gửi vào một ít đậu ngự ăn cho đỡ nhớ quê, cho thoải mái nỗi thèm thuồng hạt đậu thuở còn thơ.

   Theo bà Nguyễn Thị Đào, từ khi bà về làm dâu ở Châu Hiệp, cách đây hơn 30 năm, giàn đậu ngự trước sân nhà bà đã có, và duy trì cho đến tận bây giờ. Vợ chồng bà và những đứa con đã cùng sống dưới mái nhà, cùng vui đùa dưới giàn đậu ngự.

   Sau những buổi làm việc bộn bề, bắc ghế ngồi hay cột võng nằm dưới giàn đậu ngự, nghe gió sông thoang thoảng thổi vào, lòng cảm thấy bình lặng, những mệt mỏi như tan đi.

    Và vui hơn, những giàn đậu ngự Châu Hiệp giờ đã được bạn bè một số nước biết đến. Trong quá trình công tác, những đứa con bà Đào quen biết một số người bạn Thái Lan, Mỹ, Úc...và mời họ về miền quê Châu Hiệp chơi, thưởng thức những thú vị của vùng đất giàu tính văn hóa bản địa này.

   Chuyện về một làng ươm tơ dệt lụa Mã Châu xưa thì chỉ còn có thể khắc họa cho khách phương xa bằng những lời nói. Nhưng những giàn đậu ngự thì rất thật, còn đó đong đưa trong gió. Hầu như người khách nào cũng thấy phấn khích khi xem những trái đậu rất lạ với họ, cùng hái đậu và ăn những món ăn chế biến bằng hạt đậu ngự.

  Khi ra về, họ còn xin một ít hạt đậu ngự làm giống. Biết đâu, với sự thích nghi khí hậu, một ngày nào đó trước nhà của vị khách nước ngoài ấy đã là một giàn đậu ngự mang màu sắc Châu Hiệp đặc trưng. Bởi chỉ cần gieo từ 4 đến 6 hạt đậu ngự, họ đã có một giàn đậu khá rộng, đủ che phủ bóng mát cả một khoảng sân lớn.

   Nếu vậy, nét đẹp mang dáng dấp không chỉ của Châu Hiệp mà của cả Quảng Nam sẽ được truyền đi và có thể lưu dấu ở một vùng đất mới, cách đây hàng nửa vòng trái đất. Âu đó là một điều rất đáng tự hào.

  Nhìn ánh mắt đầy niềm vui và những lời kể về giàn đậu ngự quê mình của bà Đào cũng như các con bà, tôi càng tin rằng cây đậu ngự vùng quê này sẽ còn mãi với thời gian. Trưa Châu Hiệp cũng vì thế mà như bớt nắng...

Nguyễn Thành Giang

fShare

Tweet