Sau 20 năm kể từ ngày tái lập tỉnh, năm 1997, Quảng Nam đã và đang chuyển mình hội nhập và phát triển, với một diện mạo mới, dáng dấp mới vừa hiện đại, vừa mang đậm nét văn hoá truyền thống xứ Quảng. Trong sự phát triển chung đó, có sự đóng góp không nhỏ của hoạt động đối ngoại, 20 năm phát triển của Quảng Nam cũng là chặng đường 20 năm xây dựng, trưởng thành và phát triển của công tác đối ngoại địa phương.
Quang cảnh ký kết Biên bản Hội nghị thường niên giữa lãnh đạo tỉnh Quang Nam và lãnh đạo tỉnh Sê Koong
Lãnh đạo tỉnh Quảng Nam chụp hình với lãnh đạo tỉnh Chăm pa sắc, Lào
Lãnh đạo tirh Quảng Nam chụp hình lưu niệm với lãnh đạo thành phố Osan, Hàn Quốc
Trong 20 năm qua, công tác đối ngoại diễn ra trong bối cảnh có những thuận lợi, đồng thời cũng có những khó khăn, thách thức. Xu thế chủ đạo “hội nhập, hợp tác, phát triển” là cơ hội để đẩy mạnh công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế. Tình hình kinh tế - chính trị - an ninh thế giới và khu vực diễn biến phức tạp; hoạt động khủng bố, tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ, đặc biệt tình hình biển Đông diễn biến khó lường đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế.
20 năm qua, đối ngoại Quảng Nam đã đạt được những kết quả rất đáng tự hào trên tất cả các phương diện chính trị, kinh tế, văn hoá và đối ngoại nhân dân.
Quan hệ hợp tác quốc tế của tỉnh đã phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Bên cạnh việc thúc đẩy phát triển toàn diện, sâu sắc mối quan hệ hợp tác quốc tế truyền thống đặc biệt với tỉnh kết nghĩa Sê Koong, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào thông qua việc phối hợp triển khai xây dựng hoàn thành dự án tôn tạo, tăng cường hệ thống mốc quốc giới trên tuyến biên giới hai tỉnh Quảng Nam - Sê Koong, tiếp tục trao đổi đoàn, giao lưu nhân dân, đào tạo cán bộ, góp phần giữ vững an ninh biên giới quốc gia; tỉnh Quảng Nam đã chủ động ký kết mở rộng quan hệ hợp tác hữu nghị với 9 đối tác nước ngoài của các nước: Lào, Campuchia, Thái Lan, Hàn Quốc, Pháp, Hoa Kỳ và Bê-la-rút; đã thiết lập quan hệ hợp tác chặt chẽ với hầu hết các Cơ quan đại diện ngoại giao của các nước có ký kết quan hệ hợp tác với nước ta; có quan hệ hợp tác gắn bó với Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá của Liên Hợp Quốc, Ngân hàng thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á, Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản; Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc, Cơ quan Phát triển Pháp và nhiều tổ chức quốc tế lớn, có uy tín khác; có quan hệ tốt với trên 70 tổ chức phi chính phủ nước ngoài.
Tỉnh Quảng Nam đã đăng cai tổ chức thành công nhiều sự kiện đối ngoại quốc tế như: các hội nghị trong khuôn khổ Năm APEC 2006, Hội nghị gặp gỡ Ngoại giao đoàn, Hội nghị tăng trưởng xanh năm 2013, sáng kiến Việt Nam - Oregon năm 2014 và việc đón tiếp trọng thị, an toàn, để lại ấn tượng tốt đẹp với khoảng 600 đoàn và trên 6.000 lượt khách quốc tế đến thăm, làm việc tại tỉnh, trong đó có nhiều đoàn nguyên thủ quốc gia, cấp cao các nước: Lào, Trung Quốc, Cu Ba, Slovakia, Thái Lan, Hoa Kỳ, Tây Ban Nha, Nhật Bản, qua đó, đã thể hiện sinh động hình ảnh và vị thế quốc tế ngày càng cao của Quảng Nam.
Các huyện, thị xã, thành phố: Hội An, Tam Kỳ, Duy Xuyên, Điện Bàn, Phú Ninh, Nam Giang, Tây Giang đã nghiên cứu, thiết lập và triển khai nhiều thoả thuận hợp tác quốc tế với nhiều địa phương, đối tác nước ngoài của các nước: Lào, Hungary, Đức, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản mở ra nhiều cơ hội tiếp cận các đối tác mới, giao lưu văn hóa, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và quảng bá du lịch.
Quan hệ hợp tác quốc tế của tỉnh với các địa phương, đối tác nước ngoài không chỉ dừng lại ở việc trao đổi và giao lưu hữu nghị, mà nay đã chuyển sang hợp tác thực chất trên các lĩnh vực. Tỉnh Quảng Nam đã phối hợp với các đối tác của Hoa Kỳ triển khai hiệu quả các dự án lâm nghiệp, các dự án về phòng chống thiên tai và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; Ngân hàng Thế giới triển khai hiệu quả các chương trình, dự án quản lý thiên tai và cải thiện nông nghiệp; Chính phủ Đức triển khai dự án bảo vệ và quản lý tổng hợp các hệ sinh thái rừng; Ngân hàng Phát triển châu Á triển khai các dự án về nước sạch và vệ sinh môi trường; với Trung tâm Phát triển nguồn nhân lực Nhật Bản triển khai chương trình đào tạo và xuất khẩu lao động sang làm việc tại thị trường Nhật Bản; với thành phố Osan trong công tác xúc tiến đầu tại tư các doanh nghiệp Hàn Quốc vào tỉnh; với tỉnh Côtes d’Armor (Pháp) trong chuyển giao kỹ thuật xây dựng mô hình chăn nuôi kỹ thuật cao..
Trên cơ sở nền tảng quan hệ chính trị ngày càng mở rộng, ngoại giao kinh tế được đẩy mạnh, có sự chuyển biến rõ nét và trở thành nhiệm vụ trọng tâm trong công tác đối ngoại. Thông qua việc cải thiện môi trường đầu tư thông thoáng, việc triển khai đồng bộ các giải pháp về đẩy mạnh thông tin đối ngoại, quảng bá xúc tiến đầu tư, thiết lập cơ chế trao đổi định kỳ giữa lãnh đạo tỉnh với các nhà đầu tư, đã huy động được nguồn ngoại lực đáng kể phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đến nay, tỉnh đã thu hút được 129 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài với tổng vốn đăng ký trên 6 tỷ USD; bình quân mỗi năm, các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài nộp ngân sách trên 600 tỷ đồng, giải quyết việc làm trên 20.000 lao động. Ngày càng có nhiều nhà đầu tư lớn như: Panko, Inax, Indochina Capital, Groz Becker, Riker, Châu Tài Phúc và Sun City đã lựa chọn Quảng Nam đầu tư, điều đó khẳng định Quảng Nam thực sự đã trở thành điểm đến lý tưởng cho các nhà đầu tư của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.
Bên cạnh xúc tiến thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, tỉnh Quảng Nam đã chủ động tìm kiếm và tăng cường vận động viện trợ, thu hút bình quân mỗi năm khoảng 40 triệu USD vốn viện trợ phát triển chính thức và khoảng 10 triệu USD vốn viện trợ phi chính phủ nước ngoài đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và giải quyết các vấn đề về y tế, giáo dục, phòng chống thiên tai, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân.
Ngoại giao văn hoá ngày càng khẳng định vai trò là nền tảng tinh thần trong hoạt động đối ngoại của tỉnh. Ngoại giao văn hoá không chỉ giới thiệu và quảng bá văn hóa địa phương đến bạn bè quốc tế, giao lưu và tiếp thu có chọn lọc các thành tựu văn hoá nhân loại bổ sung làm giàu văn hoá địa phương, mà còn thông qua đó, giúp tỉnh thu hút mỗi năm trên 2,3 triệu lượt khách quốc tế đến tham quan, du lịch tại tỉnh. Ngoại giao văn hoá diễn ra sôi động, đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung. Điểm nhấn trong ngoại giao văn hoá thời gian qua phải kể đến “Festival Di sản Quảng Nam”, “Giao lưu văn hóa Việt Nam - Nhật Bản”. Sau nhiều năm tổ chức, các sự kiện văn hoá trên đã xây dựng được hình ảnh “Quảng Nam - Điểm đến thân thiện, hấp dẫn, an toàn ” và trở thành hoạt động giao lưu văn hoá quốc tế có thương hiệu, thu hút sự quan tâm và tham gia tích cực của bạn bè quốc tế, qua đó góp phần thu hút khách du lịch đến tham quan, nghỉ dưỡng tại tỉnh với lượng khách năm sau cao hơn năm trước, trong đó năm 2016 đạt trên 4 triệu lượt khách.
Bên cạnh tổ chức tốt các hoạt động giao lưu văn hoá quốc tế, các ngành và địa phương của tỉnh đã kêu gọi, vận động và hợp tác chặt chẽ với Chính phủ các nước: Nhật Bản, Ý, Ấn Độ, Ban Lan và các tổ chức quốc tế UNESCO, ILO, JICA, FIDR triển khai thực hiện tốt công tác trùng tu, tôn tạo, bảo tồn Di sản văn hoá thế giới Đô thị cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn.
Lực lượng tham gia hoạt động đối ngoại nhân dân trên địa bàn tỉnh không ngừng được mở rộng, phát triển nhanh về số lượng, nâng cao về chất lượng. Các Hội hữu nghị của tỉnh hoạt động hiệu quả, tạo được mối quan hệ bền vững và ngày càng lớn mạnh với các Hội hữu nghị thuộc các địa phương của các nước: Lào, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, New Zealand, Úc, Canada, Trung Quốc, … góp phần xây dựng lòng tin và hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân Việt Nam nói chung và nhân dân tỉnh Quảng Nam nói riêng với bạn bè quốc tế.
Công tác đối ngoại đạt được những thành tựu kể trên là nhờ sự chỉ đạo sâu sát của Bộ Ngoại giao, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh. Những thành tựu quan trọng này còn là kết quả của nỗ lực phấn đấu, sáng tạo của các cán bộ làm công tác đối ngoại của tỉnh nhà, sự phối hợp chặt chẽ của các sở, ban, ngành, địa phương trong toàn tỉnh.
Nhìn lại chặng đường đã qua, 20 năm đối với công tác đối ngoại tỉnh Quảng Nam là thành quả của quá trình nỗ lực và phấn đấu không mệt mỏi của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong tỉnh, đó là giai đoạn tích lũy kinh nghiệm, là tiền đề quan trọng để tỉnh Quảng Nam tiếp tục vững bước trên con đường hội nhập quốc tế để phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn tiếp theo./