Mỹ Sơn là tên gọi hội tụ đủ hai yếu tố chủ quan và khách quan của những người phát hiện ra và đặt tên.

   Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, khi khảo sát các di tích Champa hiện còn, các học giả người Pháp đã căn cứ vào địa danh mỗi vùng còn lại các kiếntrúc mà đặt tên. Các tháp ở Quảng Nam nói riêng hay hệ thống tháp Champa ở Việt Nam nói chung đều được đặt tên theo quy ước này như các tháp ở Quảng Nam: tháp Chiên Đàn, tháp Khương Mỹ, tháp Bằng An… hay các tháp ở Bình Định: tháp Bình Lâm, tháp Dương Long, tháp Phú Lốc... được đặt tên theo đơn vị hành chính. Bên cạnh đó, còn có các tháp được đặt tên theo đặc trưng riêng như tháp Cánh Tiên, Bánh Ít ( BìnhĐịnh). Nhưng việc đặt tên gọi theo các đơn vị hành chính là phổ biến.

Văn bia tại Khu di tích Mỹ Sơn 

    Khu di tích Mỹ Sơn được cũng được đặt theo tên địa danh hành chính ở đây, thuộc địa bàn thôn Mỹ Sơn, tổng An Hòa, huyện Duy Xuyên (nay là thôn Mỹ Sơn, xã Duy Phú. huyện Du Xuyên). Trong tài liệu, các nhà học giả người Pháp đã đặt tên cho khu di tích này là khu di tích Mỹ Sơn, và tên gọi này tồn tại kể từ khi phát hiện và cho đến ngày nay và được sử dụng trong các công trình nghiên cứu về văn hóa Champa, được công bố rộng rãi trong và ngoài nước và trở thành tên gọi chính thức trong các văn bản nhà nước.

    Năm 1979, Bộ Văn hóa Thông tin nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ra quyết định công nhận khu di tích Mỹ Sơn là Di tích lịch sử - văn hóa - kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia. 20 năm sau, năm 1999, Khu di tích Mỹ Sơn được UNESCO (tổ chức Giáo dục Khoa học Văn hóa Liên hiệp quốc) công  nhận ghi vào danh mục Di sản văn hóa thế giới.

   Vậy khu di tích Mỹ Sơn trong văn hóa Chămpa có tên gọi nào khác không? Theo các tài liệu bi kí để lại tại Mỹ Sơn cho biết vua Champa dâng một khu đất làm tài sản vĩnh viễn cho các vị  thần với “ núi Sulaha ở phía Đông; Đại Sơn (Mahaparvata) ở phía Nam; Kucaka ở phía Tây” làm thành địa giới.

   Với số lượng khoảng 32 bia ký còn lại tại Mỹ Sơn, qua các bản dịch của học giả Pháp và các học giả Việt Nam hiện nay, nhưng không để lại dòng nào trên bi ký cho biết tên gọi khu di tích này.

   Mỹ Sơn là tên gọi hội tụ đủ hai yếu tố chủ quan và khách quan của những người phát hiện ra và đặt tên.

   Đã trở thành tên gọi chính thức của khu di tích này kể từ khi phát hiện cho đến hôm nay và mai sau.

B.T

fShare

Tweet