UBND tỉnh Quảng Nam vừa có công văn số 5524cho ý kiến đề xuất ký Ý định thư về dự án bảo tồn và phục hồi khu tháp F ở Mỹ Sơn tỉnh Quảng Nam. Theo nội dung công văn gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh thì Quảng Nam thống nhất với Ý định thư về dự án bảo tồn và phục hồi khu tháp F ở Khu đền tháp Mỹ Sơn của phía Ấn Độ. Khu đền tháp Chăm Mỹ Sơn là Trung tâm tôn giáo quan trọng bậc nhất của Vương quốc Champa, có niên đại xây dựng từ thế kỷ thứ IV đến thế kỷ thứ XIII. Với những giá trị nổi bật toàn cầu của Khu Di sản, ngày 4 tháng 12 năm 1999 tổ chức Giáo dục, Khoa học, Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) vinh danh Khu Đền tháp Mỹ Sơn là Di sản Văn hóa Thế giới. Cho đến nay các giá trị nổi bật toàn cầu của Khu Di sản Văn hóa Mỹ Sơn được bảo tồn nguyên vẹn theo Công ước về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới của UNESCO năm 1972 cũng như các Văn bản liên quan của Chính phủ Việt Nam.
Từ khi Mỹ Sơn được công nhận Di sản văn hóa thế giới, nhờ sự quan tâm hỗ trợ kịp thời của các Ban, Bộ, Ngành ở Trung ương, tổ chức UNESCO và các tổ chức quốc tế nên các công trình kiến trúc ở Mỹ Sơn được gia cố, chống đỡ cấp thiết, tái định vị, tu bổ và trùng tu. Đặc biệt Dự án hợp tác giữa 2 Chính phủ Việt Nam và Ấn Độ trong công tác bảo tồn, tôn tạo các nhóm tháp A, K, H tại Mỹ Sơn, giai đoạn 2016-2022 đã đạt được những kết quả tích cực. Các nhóm tháp A, K, H sau khi trùng tu được các chuyên gia trong nước, quốc tế và du khách đánh gíá cao.
Việc triển khai công tác bảo tồn nhóm tháp F là việc cụ thể hóa các thỏa thuận và chương trình hợp tác song phương tại Tuyên bố tầm nhìn chung Việt Nam - Ấn Độ về hòa bình, thịnh vượng và người dân 2 nước được thủ tướng chính phủ Ấn Độ và Việt Nam ký vào năm 2020.
Từ những năm trước, trong quá trình thực hiện dự án trùng tu khu tháp K,H,A các chuyên gia của Cơ quan Khảo sát và Khảo cổ Ấn Độ (ASI) đã xây dựng báo cáo Dự án Trùng tu và bảo tồn Nhóm Tháp F tại Di sản Văn hóa Mỹ Sơn. Công việc này tiếp tục được quan tâm đẩy mạnh vào năm 2023, đầu năm 2024 khi các phía Ấn Độ cử nhiều lượt chuyên gia đến khảo sát, lập hồ sơ dự án, riêng từ tháng 11.2023 đến tháng 1/2024 đoàn chuyên gia đã quay lại Mỹ Sơn thu thập các dữ liệu cần thiết để lên kế hoạch trùng tu, bảo tồn ba nhóm tháp E, F và A’ trong những năm tiếp theo. Trong thời gian này, nhóm chuyên gia đã thực hiện các công việc như đo vẽ, ghi chép đánh giá hiện trạng, chụp ảnh, quay flycam, chụp scan 3D và sử dụng một số phương tiện công nghệ hiện đại để thu thập thông tin dữ liệu làm cơ sở khoa học phục vụ công tác trùng tu, bảo tồn.
Nhóm tháp F (khu di tích Mỹ Sơn) đang trong tình trạng hư hại nhiều, điển hình tháp F1 có niên đại thế kỷ 8 - 9, bề mặt gạch đã chuyển màu vàng nhạt, mủn, nhiều nơi có đấu hiệu hoàn thổ. Các góc tháp đều tách rời khỏi khối kiến trúc, độ cấu kết gạch yếu dễ dàng tách khỏi khối chỉ với một va chạm nhẹ. Nhiều khe nứt dài và sâu, xiên từ trong ra ngoài. tường bao nhiều đoạn gãy đứt xô lệch khá nghiêm trọng. Nên cấp thiết phải có giải pháp bảo tồn trong thời gian đến.
Văn Khoa