ẤN ĐỘ MỘT ĐẠI LỤC CỦA TINH THẦN

    Ấn Độ là một bán đảo lớn, là một tiểu lục địa ở miền Nam châu Á hai mặt Đông và Tây giáp Ấn Độ dương, phía Bắc là dãy Hymalaya hùng vĩ làm thành một vòng cung dài 2600km, có 40 ngọn núi cao trên 7000m. Chiều dài từ Bắc xuống Nam 5200km, chiều rộng từ Tây sang Đông 2700km. Có 4 vùng địa hình: Vùng núi cao phía Bắc, vùng đóng bằng Ấn- Hằng, vùng sa mạc và vùng cao nguyên.

    Hymalaya trong tiếng Sanscrit có nghĩa “xứ sở của tuyết”, từ xưa cho đến nay đây là nơi tu hành của các vị đạo sĩ. Với người Ấn Độ, Hymalaya là nơi tiêp giáp giữa trần gian và cõi trời, là nơi ở của thần linh.

    Nhìn chung, Ấn Độ là một đất nước có điều kiện tự nhiên, địa lý đa dạng và khắc nghiệt. Đây là một bán đảo rộng mênh mông có núi cao quanh năm tuyết phủ, rừng rậm âm u, có đồng bằng trù phú, có Ấn Độ dương đầy nắng sa mạc, cao nguyên khô cằn nóng bức. Đứng trước thiên nhiên bao la hùng vỹ người Ấn độ say mê trước sự huyền ảo của thiên nhiên đồng thời cũng run sợ trước hiểm hoạ khôn lường của sự huyền bí đầy uy lực. Chính những điều kiện sống như thế đã tác động đến đời sồng tinh thần của con người, đến tư tưởng, phong tục tâp quán, tín ngưỡng và tôn giáo.

   Theo tư tưởng Hindu, thần là phần tự nhiên của thế giới. Thần tồn tại trong đá, trong nước, trên núi, trong hang động và cây cỏ. Những hình thức thiên nhiên được thờ như là một biểu tượng của thần. Một số loài cây cũng được tôn kính vì được kết hợp với vị thấn đặc biệt. 

   Trong bản thân thần cũng biểu lộ sự tưởng tượng của con người nên có vô số những hình ảnh thần mang tính cách con người trong Hindu giáo. Các vị thần đầu tiên xuất hiện trong kinh Vệ đà đều tượng trưng cho sức mạnh của các lực lượng tự nhiên, về sau có các vị thần trong các lĩnh vực đạo đức, luân lý, ác thiện v.v....Thần linh đối với người Ấn Độ là các bậc hiện sinh, siêu việt và mang tính tự nhiên.Tuy vậy, thần cũng rất nhân tính, họ có vợ, có con, có chồng. Khi được dâng cúng rượu ngon họ cũng uống cho đến say, say đến nỗi họ nhại lại cả lời kinh, cũng có thần thích khoe của, có thần hay gây gổ chọc ghẹo vợ bạn làm khổ cả thế gian.

   Mọi vật đều phải biết ơn đấng thiêng liêng ngay cả các nhân vật trong huyền thoại. Những loài ma quỷ may mắn có được phép thần thông nhưng lại bị nguyền rủa bởi những hành động xấu xa, phẩm chất thấp kém. Sự xấu xa được coi như là một phần của tự nhiên có thể tàn phá thế giới. Mục đích của con người là vượt qua nó với những hành động chính trực.

       Số lượng các vị thần cứ mỗi ngày một tăng lên là do sự phát triển của xã hội Ấn Độ đưa đến sự thay đổi các khái niệm tôn giáo. Thần miếu của Ấn Độ nhiều vô kể và có tới hàng nghìn tên gọi khác nhau. Sự tăng lên này là nhờ một quá trình thu nạp, phối hợp các vị thần của giới bình dân (bao gồm cả nử thần) vào hệ thống các thần vốn đã rất tinh vi và rất phát triển,thậm chí hoà trộn các thần có các chức năng khác nhau nhưng đã mờ nhạt thành một vị thần mới,vị thần mới mang trong mình nhiều phẩm chất khác nhau. Để thể hiện các phẩm chất này người ta tạc tượng các vị thần có nhiều tay, mỗi tay cầm một vật gì đó thể hiện các quyền năng riêng biệt, một số bàn tay không cầm gì cả nhưng tư thế của lòng bàn tay và các ngón tay thể hiện tính cách của thần.

    Số lượng các vị thần nhiều vô kể nhưng dần dần đươc hoà trộn lại cho thấy Hindu giáo là tôn giáo đa thần bậc cao. Họ có hàng vạn thần nhưng qui về một khối ba thần nhưng thực sự đó là một thần.

NHỮNG VỊ THẦN THƯỜNG ĐƯỢC NÓI ĐẾN Ở MỸ SƠN. 

     Thần Shiva là một thành phần trong hệ ba thần của Hindu, tượng trưng cho tiến trình hình thành và tàn lụi của vũ trụ. Shiva là thần huỷ diệt nhưng cũng chính Shiva cũng là hiện thân của sức mạnh tái tạo và khả năng sinh sản. Hình ảnh và thần thoại về Shiva được hình thành từ sự kết hợp các nguồn gốc khác nhau, ít nhất cũng được tính từ thời Vệ đà. Đó là sự thần hoá các thế lực kinh khủng của tự nhiên, các thảm hoạ mà con người không ngờ tới. Để làm giảm bớt sự đáng sợ này người ta nhờ tới một vị thần khác đó là Shiva, tức là ‘phúc’, ‘thiện’.

    Thường thì Shiva được mô tả như một người tu khổ hạnh, ngài có tính khí thất thường  biểu hiện những cực đoan về khổ hạnh và thần bí của của ngài. Trong tranh thờ thường vẽ Shiva ngồi trên lưng con bò Nandi hoặc trên một tấm da hổ, quanh cổ là những con rắn. Shiva có một sức mạnh và trí tuệ tuyệt vời thể hiện qua con mắt thứ ba trên trán, con mắt này thường nhắm, chỉ mở ra khi bắt đầu một sự huỷ diệt. Ngài có mái tóc tết lại, ngài đang đội cả dòng sông Hằng từ trên trời dội xuống.

Thần Shiva tượng trưng cho năng lượng của vũ trụ và những hình dạng khác nhau của ngài hướng đến những mục đích khác nhau. Khi ngài nỗ lực nhảy múa, ngài điều khiển sự nhịp nhàng của vũ trụ, lúc này thần là người bảo hộ cho nghệ thuật múa. Điệu múa được biết đến nhiều nhất của Shiva là Tanvada.

   Người Hindu tôn thờ Shiva qua hình ảnh quen thuộc nhất là Linga, một hình ảnh biểu tượng của giống đực, trong ngôi đền nước luôn được nhỏ lên Linga để làm giảm bớt sức nóng khủng khiếp của năng lực sinh sôi của thần Shiva. Linga là biểu tượng cho sức mạnh của vũ trụ toàn năng. Người Ấn Độ thường gọi đi liền hai tên Shiva- Linga.

    Thần Vishnuchỉ là vị thần ở cấp dưới có chức năng chính là giúp Indra chống lại quỷ dữ nhưng theo thời gian ý nghĩa của thần dần tăng lên vì có quan hệ tới mùa màng, một công việc mang tính chất sống còn của đời sống và đã được thừa nhận một cách rộng rãi vì đã thâu nạp vào trong mình tính cách của các vị thần khác. Do có sự hoà trộn như vậy nên Vishnu có những yếu tố của vị thần bảo tồn.

Trong tranh tượng thần được mô tả có nước da màu xanh nước biển, y phục màu vàng, có 4 tay hoặc nhiều hơn. Thần hay cầm hai vật đặc trưng là bánh xe và vỏ ốc tượng trưng cho sức mạnh sáng tạo và huỷ diệt tạo nên một vũ trụ đang chuyển động và nguồn nước qua đường xoáy trôn ốc. Vishnu có 10 kiếp hoá thân, là kết quả của sự dung nạp tín ngưỡng từ các vùng khác nhau.

    Từ vai trò của thần Vishnu và các kiếp hoá thân của ngài cho thấy nhu cầu tôn giáo trong đời sống thay đổi đã làm thay đổi địa vị và phẩm chất các thần, theo thời gian Vishnu đã thu nạp vào trong mình những phẩm chất của các vị thần khác để trở thành các kiếp hoá thân khác nhau và càng ngày càng được tôn kính.

    Thần Brahmara đời từ một đoá sen mọc từ rốn của thần Vishnu, là hình ảnh tượng trưng cho sự tái sinh do những yếu tố của kiếp trước còn bảo tồn trong Vishnu. Trong tranh tượng thần thường được vẽ bốn mặt quay về bốn hướng thể hiện sự có mặt ở khắp nơi, đồng thời bốn mặt cũng là bốn cuốn kinh Vệ đà. Về việc Brahma có năm đầu, sách cổ viết như sau: “Khi ngắm nhìn nàng con gái do chính mình tạo ra, Brahma bị cám dỗ bởi dục tính đã si mê con gái của mình, nàng chạy về phía tay mặt thần mọc thêm một đầu về phía tay mặt, nàng chạy về phía tay trái thần mọc thêm một đầu phía tay trái, nàng lẩn về phía sau thần mọc thêm một đầu về phía sau và cuối cùng nàng bay lên trời thần mọc thêm một đầu phía trên để ngắm nàng”. Việc Brahma bị mất một đầu cũng có nhiều truyện kể nhưng truyện nào cũng do Shiva lấy cả, để phù hợp với câu chuyện Brahma có năm đầu ở đoạn trên ta chọn chuyện thần Shiva  lấy cái đầu thứ năm của Brahma vì tội loạn luân với con gái mình trong cơn say.

   Đặc tính của thần Brahma là hoạt động, tình cảm. Đặc tính của thần Shiva là tối tăm thụ động. Đặc tính của thần Vishnu là sáng suốt, thuần khiết. Cuộc đời của Brahma chia ra ngày và đêm. Khi thần thức vạn vật sinh trưởng, khi ông ngủ vũ trụ tiêu tan nhưng sẽ tái sinh khi ông tỉnh giấc. Một ngày đêm của Brahma dài 4320 triệu năm, bằng một lần múa của Shiva. Brahma rất thọ ông sống đến 100 năm, hiện nay nhân loại đang sống trong ngày thứ tư của cuộc đời Brahma hay chúng ta đang ở trong lần múa thứ tư của SHIVA.

   Bò thiêng được đồng hoá với mẹ đất, là nguồn thực phẩm, chất đốt và phân bón. Trong thần thoại, thần bò đươc Krishna chăn dắt, suốt đời theo Krishna. Bò thiêng là sự hiện diện của lòng nhân hậu của các vị thần. Bốn chân của thần bò là bốn pho kinh Vệ đà, mỗi bộ phận trên cơ thể thần bò đều có ý nghĩa tôn giáo. Bò tượng trưng cho sự thịnh vượng và phong phú, bằng sự mạo đạo lẫn tôn kính người Hindu khẻ chạm vào trán hoặc chân con bò và đọc lời cầu nguyện. Họ tin rằng thần bò sẽ đáp lại những lời cầu xin của họ.

  Như vậy con bò thiêng phải là bò cho sữa, bò đực chỉ liên quan tới bò Nandi là phương tiện đi lại của thần Shiva, bò đực nếu không dùng làm sức kéo thì chỉ đi lang thang vô dụng. Cho đến ngày hôm nay, nhiều vùng nông thôn của Ấn Độ vẫn còn dùng phân bò, dấu chân bò để làm dấu cầu may.

   PHẦN KẾT:

   Thần của người Ân Độ đa dạng và rất phong phú, mỗi một địa phương khác nhau người ta thờ các vị thần khác nhau, cùng một vị thần nhưng ở các địa phương khác nhau có thể có các tính cách khác nhau. Sự phong phú đa dạng này cho thấy tính đa thần trong xã hội Ấn Độ. Và khi chúng ta nói về người Ấn Độ thì nên nhớ đây là một sự tập hợp của nhiều sắc tộc cùng sống trên lãnh thổ. Thần của thời Vệ đà có thể là sự pha trộn giữa thần của người nhập cư và thần của người bản địa. Thần của các sử thi là sự thần hoá các nhân vật trong các bộ sử thi. Dòng chảy sáng tạo trong đời sống tôn giáo của họ còn kéo dài cho tới thời hiện tại. 

   Mỗi một chủng tộc khác nhau của đất nước Ấn Độ đều có thể đưa những yếu tố riêng có của mình vào vị thần được tôn kính chung, tạo nên một tính cách mới cho thần, phù hợp với nơi thờ cúng mới.

   Khi văn hoá Ấn Độ đến với các đân tộc khác ở ngoài biên giới, họ không dùng sức mạnh để buộc các dân tộc khác chấp nhận tôn giáo của họ mà họ đến bằng sự thuận thảo, bằng sự tự nguyện của người tiếp nhận. Điều này cho thấy ngoài những tính cách cơ bản không thể thay đổi, các vị thần của Hindu được mang đến từ Ấn Độ sẽ không còn nguyên mẫu nữa mà sẽ trở thành thần Hindu của các dân tộc mới. Chúng ta qua Hindu để hiểu văn hoá Chămpa cổ ở Mỹ Sơn chứ không qua di tích Mỹ Sơn để đi vào khu rừng thần linh của người Ân Độ, ở đó càng đi càng không thấy lối ra.

Lê Xuân Tiến

fShare

Tweet