Thông tư quy định đối tượng được xét tặng hoặc truy tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam anh hùng" thực hiện theo Điều 2 Nghị định số 56/2013/NĐ-CP của Chính phủ và các trường hợp cụ thể: Trường hợp liệt sỹ là con đẻ đồng thời là con nuôi sẽ xét tặng hoặc truy tặng cho hai bà mẹ nếu đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định.

Trường hợp liệt sỹ là con của bà mẹ này lại là chồng của bà mẹ khác sẽ xét tặng hoặc truy tặng đối với bà mẹ có đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định; trường hợp cả hai bà mẹ đều đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định sẽ xét tặng hoặc truy tặng cho cả hai bà mẹ.

Trường hợp bà mẹ là vợ liệt sỹ tái giá hoặc bà mẹ là mẹ liệt sỹ tái giá sẽ xét tặng hoặc truy tặng cho bà mẹ là vợ liệt sỹ tái giá nhưng vẫn có trách nhiệm chăm sóc bố mẹ của liệt sỹ và nuôi con của liệt sỹ đến tuổi trưởng thành hoặc vì thực hiện nhiệm vụ hoạt động cách mạng mà không có điều kiện chăm sóc con hoặc bố mẹ của liệt sỹ.

Các trường hợp này phải được chính quyền cấp xã lập hồ sơ xác nhận. Xét tặng và truy tặng cho bà mẹ là mẹ liệt sỹ tái giá mà con của mẹ là liệt sỹ bao gồm con của chồng trước và con của chồng sau.

Trường hợp mẹ đẻ của hai liệt sỹ đã chết khi hai liệt sỹ đều chưa đến tuổi thành niên, mẹ kế có công nuôi dưỡng cả hai liệt sỹ và đã được hưởng trợ cấp tiền tuất của hai liệt sỹ, mẹ kế được xét tặng hoặc truy tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam anh hùng."

Trường hợp bà mẹ có nhiều con nhưng đều đã chết, người con là liệt sỹ được xem là người con duy nhất, chỉ xét tặng hoặc truy tặng đối với bà mẹ mà những người con khác đều đã chết trước khi người con liệt sỹ tham gia cách mạng.

Thông tư cũng quy định về hồ sơ xét tặng hoặc truy tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam anh hùng" được thực hiện theo Điều 4 của Nghị định 56/2013/NĐ-CP và các trường hợp cụ thể.

Hồ sơ đề nghị xét tặng hoặc truy tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam anh hùng" phải có văn bản xác nhận của Sở Lao động-Thương binh và Xã hội về liệt sỹ, thương binh bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và người thân của liệt sỹ, thương binh.

Đối với những trường hợp đã thực hiện chế độ, quyền lợi của gia đình liệt sỹ nhưng Bằng "Tổ quốc ghi công" bị mất, hư hỏng, Sở Lao động-Thương binh & Xã hội địa phương căn cứ hồ sơ liệt sỹ đang quản lý và thực hiện chế độ ưu đãi để thực hiện việc kiểm tra, xác nhận, hoàn thiện hồ sơ, chuyển Sở Nội vụ (Ban Thi đua-Khen thưởng cấp tỉnh) thẩm định.

Trường hợp chưa được cấp Bằng "Tổ quốc ghi công," đối với những bà mẹ được đề nghị xét truy tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam anh hùng," Sở Lao động-Thương binh & Xã hội làm thủ tục đề nghị cấp Bằng "Tổ quốc ghi công" theo hướng dẫn tại Thông tư số 16 của Bộ Lao động-Thương binh & Xã hội.

Đối với những bà mẹ được đề nghị xét phong tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam anh hùng," Sở Lao động-Thương binh & Xã hội căn cứ hồ sơ liệt sỹ đang quản lý và thực hiện chế độ ưu đãi để kiểm tra, xác nhận, hoàn thiện hồ sơ chuyển Sở Nội vụ (Ban Thi đua-Khen thưởng cấp tỉnh) thẩm định.

Trường hợp không có hoặc không còn hồ sơ, Sở Lao động-Thương binh & Xã hội lập danh sách chuyển ủy ban nhân dân cấp xã nơi người thân liệt sỹ cư trú để niêm yết công khai tại Trụ sở ủy ban nhân dân xã trong thời gian 45 ngày và lập biên bản kết quả niêm yết công khai; nếu không có khiếu nại, tố cáo thì Sở Lao động-Thương binh & Xã hội xác nhận, hoàn thiện hồ sơ, chuyển Sở Nội vụ thẩm định. Sau đó, Sở Lao động-Thương binh & Xã hội làm thủ tục đề nghị cấp Bằng "Tổ quốc ghi công" theo hướng dẫn của Thông tư 16 của Bộ Lao động-Thương binh & Xã hội.

Trường hợp bà mẹ cư trú ở nhiều địa phương nhưng không còn người lập hồ sơ xét đề nghị xét tặng hoặc truy tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước "Bà mẹ Việt Nam anh hùng," chính quyền cấp xã nơi bà mẹ có hộ khẩu thường trú và hưởng trợ cấp tiền tuất lập hồ sơ xét tặng.

Trường hợp bà mẹ đã từ trần, việc đề nghị truy tặng do người được gia đình, họ tộc ủy quyền thực hiện. Nếu người đó không ở nơi bà mẹ cư trú khi còn sống thì hồ sơ phải có xác nhận của Sở Lao động-Thương binh & Xã hội nơi quản lý hồ sơ thương binh, liệt sỹ; văn bản của chính quyền địa phương nơi bà mẹ cư trú khi còn sống xác nhận về việc chưa lập hồ sơ đề nghị truy tặng và tình trạng thân nhân của bà mẹ.

Đối với bà mẹ được truy tặng Danh hiệu "Bà mẹ Việt Nam anh hùng," khoản tiền trợ cấp một lần và hiện vật khen thưởng được trao cho người chồng. Nếu người chồng đã từ trần thì trao cho con hoặc vợ liệt sỹ thường xuyên giữ trách nhiệm thờ cúng bà mẹ.

Trường hợp bà mẹ không còn chồng con thì trao cho người thân gần nhất chịu trách nhiệm thờ cúng, chăm sóc phần mộ của bà mẹ, theo đề nghị bằng văn bản của chính quyền cấp xã nơi bà mẹ cư trú khi còn sống./.