Địa bàn huyện Duy Xuyên trước năm 1999 chỉ có hai trường THPT, không thể đáp ứng nhu cầu học tập với số lượng học sinh ngày càng đông. Ngày 27.7.1999 trường THPT Bán công Nguyễn Hiền được thành lập, tách từ hệ B của trường THPT Sào Nam và các trường THCS trong huyện. Những ngày đầu, trường sử dụng chung cơ sở với trường THCS Nguyễn Thành Hãn. Phòng họp, hội trường chia sẻ mỗi bên một nửa. Với điều kiện khó khăn như thế, năm học đầu tiên, 21 thầy cô giáo, cán bộ, nhân viên nhà trường phải “gánh” 21 lớp ở 3 khối với tổng số hơn 1.000 học sinh. Thầy Hà Văn Ngọc - Phó Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Chính lúc khó khăn, nhà trường càng quyết tâm đặt chất lượng và hiệu quả giáo dục học sinh lên hàng đầu. Những tháng năm đó, tất cả thầy cô giáo đều phải “gồng” mình lên lớp với số tiết vượt quá định mức bình thường. Ngay cả thành viên Ban giám hiệu cũng phải đứng lớp cả sáng lẫn chiều, một mặt để theo dõi chất lượng học sinh, mặt khác động viên tinh thần cho đội ngũ cán bộ, giáo viên ít ỏi của nhà trường”.

Kết thúc năm học đầu tiên, trường không có danh hiệu học sinh giỏi, khối lớp 12 có 72,4% học sinh tốt nghiệp, trên mức bình quân chung của toàn tỉnh 0,2%, trường được công nhận danh hiệu tiên tiến. Những năm học tiếp theo, đội ngũ giáo viên được tăng cường, số lượng học sinh nhiều hơn. Cùng với việc tách cơ sở, nhà trường đầu tư xây thêm phòng học, phòng bộ môn, tôn tạo khuôn viên... Thầy Nguyễn Ngọc Tám - Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Khó khăn của một trường ngoài công lập còn “non tuổi” như trường THPT Nguyễn Hiền có rất nhiều. Khi Bộ GDĐT ra quy chế chỉ có hiệu trưởng là biên chế, cộng với sức ép dư luận cùng sự mặc cảm của học sinh bán công đã tạo áp lực rất lớn đối với giáo viên. Một số thầy cô giáo không đủ kiên nhẫn bám trụ đã xin chuyển về trường công lập. Trước tình hình ấy, để giữ vững chất lượng chuyên môn, Ban giám hiệu nhà trường đã ký hợp đồng với một số giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm. Nhờ đó, chất lượng giáo dục của trường không những được giữ vững mà còn nâng lên rất nhiều”.

Mười bốn năm in dấu sự trưởng thành, trường THPT Nguyễn Hiền đã không ngừng phát triển qua thời gian. Tỷ lệ tốt nghiệp THPT hằng năm đều vượt mức bình quân chung của tỉnh. Nhiều học sinh đoạt giải học sinh giỏi ở các bộ môn, giải thuyết trình văn học và giải thể dục thể thao... Tiêu biểu như các em Võ Quang Thuyền, Nguyễn Ngọc Sỹ được nhận học bổng Lý Tự Trọng do Trung ương Đoàn trao tặng; Lê Thị Hoanh đoạt giải Khuyến khích quốc gia cuộc thi Tìm hiểu “Chúng em với Bảo hiểm Y tế Việt Nam”; Võ Thiện Hảo đoạt giải Nhì học sinh giỏi quốc gia năm 2012...

Bước ngoặt

Năm học 2012 - 2013 là năm học thứ 4 trường Nguyễn Hiền chuyển sang loại hình công lập với nhiều thay đổi lớn về cơ chế quản lý, chế độ chính sách, nguồn lực, bổ sung đội ngũ giáo viên và đặc biệt là phương thức tuyển sinh. Nhờ đó, chất lượng giáo dục của trường tăng lên rõ rệt, tỷ lệ học sinh giỏi chiếm 7,1% (122 học sinh), cao hơn năm học trước 5,4%. Hằng năm, trường có nhiều học sinh xuất sắc tham dự các kỳ thi học sinh giỏi cấp quốc gia, cấp tỉnh và đem về những thành tích cao. Nhiều học sinh ra trường đã khẳng định được vị trí của mình trên từng cương vị khác nhau và chính các lớp học sinh “đầu đàn” đã có nhiều người quay lại giúp đỡ nhà trường hỗ trợ học sinh khó khăn vươn lên trong học tập.

Bây giờ, trường THPT Nguyễn Hiền đã là một cơ sở khang trang bề thế, có 35 lớp với hơn 1.500 học sinh. Thầy Trương Nguyên - Phó Hiệu trưởng nhà trường phấn khởi: “Hội đồng nhà trường thường xuyên áp dụng phương pháp “Thổi bùng ngọn lửa” mà nhà giáo dục Makarenko đã nêu ra trong quá trình giáo dục đối với học sinh chưa ngoan. Nhiều thầy cô giáo cũng tâm niệm, phải có “lửa” trong tim thì mới hoàn thành nhiệm vụ cao cả của nghề dạy học. Bài học trong công tác quản lý trước hết là yếu tố con người. Trong môi trường sư phạm lại càng cần sự gắn kết giữa nhà trường, phụ huynh, lấy học sinh làm trung tâm”. Chất lượng đầu vào của học sinh lớp 10 năm nay theo quy chế tuyển sinh hệ công lập là một tín hiệu đáng mừng để tin vào bước ngoặt quan trọng của trường THPT Nguyễn Hiền trong nay mai.

Mười bốn năm là một quãng thời gian ngắn để có bề dày thành tích đối với một ngôi trường nhưng đủ để làm nên những điều kỳ diệu. Trường THPT Nguyễn Hiền trên hành trình ươm mầm sự học có đầy đủ niềm vui nỗi buồn lẫn lo âu và sự quyết đoán đã bắt đầu được đơm hoa kết trái. Những hạt mầm xanh vừa được gieo xuống sẽ tiếp tục lên xanh và các thế hệ học trò sau này sẽ tiếp nối để xứng đáng với sự nỗ lực của đội ngũ thầy cô giáo - những người đi tiên phong cho sự nghiệp khai phá giáo dục ở ngôi trường này.