Hơn một thế kỷ qua, các nhà nghiên cứu nỗ lực tái hiện bức tranh lịch sử đất nước Chiêm Thành và đã tìm thấy một số thông tin bằng chữ Hán trong cổ sử Trung Hoa cùng với các dữ liệu bằng chữ Phạn trên văn khắc ở miền Trung Việt Nam.

          Văn khắc ghi phả hệ của vua Chămpa ở di tích Mỹ Sơn.

          Một bản văn khắc có ghi rõ danh xưng Champapura (Chiêm Thành) hiện trưng bày tại khu di tích Mỹ Sơn (Quảng Nam). Văn khắc này lập ngày 18 tháng 2 năm 658 sau công nguyên, liệt kê các đời tổ tiên của vua Prakāśadharma Vikrāntavarman.

          Đời thứ nhất, Gaṅgārāja, nghĩa đen là vua sông Hằng, có thể là một vị vua huyền thoại, hoặc là tổ tiên của một dòng họ. Đời cuối cùng, cũng là vị vua lập văn khắc này, là Prakāsadharma, khi lên ngôi lấy hiệu là Vikrāntavarman. Cha của ông là Jagaddharma, đã từng đi đến “Bhavapura” (thuộc Campuchia hiện nay) và cưới một người con gái của vua xứ đó, sinh ra Prakāsadharma.

          Chúng tôi căn cứ theo bản dịch tiếng Pháp của Louis Finot (1904) và bản dịch tiếng Anh của Majumdar (1927) xin dịch ra tiếng Việt để giới thiệu với bạn đọc.

          Nội dung mặt A

          Cầu nguyện thành tựu!... thành phố của Brahma... dâng cúng hình tượng thần Śambhu-Bhadreśvara ở thành phố Chămpa thịnh vượng.

          Có một vị vua có tên là Gaṅgārāja, lừng danh với những đức tính trí tuệ và anh hùng… Uy quyền khó từ bỏ… “niềm vui được nhìn thấy sông Hằng thật lớn lao”, vì vậy người đã đi đến sông Hằng.

          Những vị vua bắt đầu với Dilipa và Mandhatr… người không bao giờ vượt qua các giới hạn vĩnh cửu, như các đại dương không bao giờ vượt ra khỏi ranh giới của sự vĩnh hằng.

          Người là con trai của một người cháu ngoại gái của (Mano)rathavarman, là con của của một người bà la môn lỗi lạc.

          Vua Rudravarman, một người cao quý; người con trai của vua là một người sáng láng nhất trong số những người sáng láng, giống như mặt trời.

Người làm theo những nguyên tắc ứng xử của kỷ nguyên Krtayuga, khi chánh pháp bao trùm tất thảy. Khuôn mặt của người đẹp hơn cả vừng sáng của mặt trăng; dù chiếu ánh sáng vào bóng đêm vẫn còn giữ lại vẻ đẹp của mình.

          Śambhuvarman lừng danh với sức mạnh của mình, đã dựng lại trên thế gian này hình ảnh thần Śambhubhadreśa.

          Sinh ra một người con trai danh tiếng, đặt tên là Kandarpadharma, với vẻ đẹp bẩm sinh, như là hiện thân của chánh pháp.

          Thần Kali bị xua đuổi bởi ánh hào quang của nhà vua, buồn bã trốn đi, như đội quân bóng tối bị tan biến dưới ánh mặt trời; để lại lời than thở: “Ta không mong đợi gì ở nhà vua, người không hề có tham vọng, người ra sức bảo vệ thần dân như con của mình”.

          Con của người… mọi ước vọng của thần dân đều hướng về nhà vua, giống như tất cả sinh linh đều hướng về tạo hóa.

          Cầu mong điều tốt đẹp cho thần dân, nhà vua nâng cao quyền lực của mình như mặt trời thức giấc, ban phát tia sáng trong mùa xuân.

          Người (Prabhāsadharma) có một em gái, là nguồn cội của sự giàu sang, là sự sáng tạo hoàn hảo của thần linh.

          Sinh ra Chanda… Satyakauśikasvāmin trở thành chồng của bà, cũng như Atri là chồng của Anasūyā.

          Con trai của người, được ngợi ca về sự hùng dũng, kiến thức, vẻ đẹp và luôn đem lại vinh quang cho các gia đình tầng lớp sát-đế-lị và bà-la-môn.

            Được đặt tên là Bhadresvaravarman. Ông ta và Anaṅgarūpa cùng Viśvarūpa là anh em cùng một mẹ.

          (Lúc đó) Ngài Jagaddharma lừng danh và giàu lòng quả cảm đã đi đến thành phố có tên là Bhava do những tình huống đặc biệt.

          Chính ở nơi đó, có một Kauṇḍinya, một người xuất chúng trong số những người bà-la-môn, đã cắm ngọn giáo nhận được từ người bà-la-môn lỗi lạc Aśvatthāman, con trai của Drona.

          Có một người con gái của Xà Vương, có tên gọi là Somā, cư trú ở trần gian với mọi người bằng lòng nhân ái.

          Cô ta trở thành vợ của người bà-la-môn tuyệt vời Kauṇḍinya để làm sứ mệnh của mình. Luôn không thể nghĩ bàn đó chính là cách mà thần linh chuẩn bị cho những điều xảy ra trong tương lai.

          …Người được sinh ra trong một dòng dõi liên tục các vua và là niềm tự hào của thần dân với những hành vi không thể nào chê trách.

          Nội dung mặt B

          Người, vua Bhavavarman, tự hào với sức mạnh gấp ba lần của mình, phá tan sự kiêu hãnh ngu xuẩn của kẻ thù bằng sự anh dũng vượt trội; có một người em trai, là một người hùng trên thế gian, hủy hoại mọi đội quân đồng minh của kẻ thù; uy quyền ngày một gia tăng, như ánh mặt trời chiếu sáng.

          Người, Śrī Mahendravarman lừng danh, oai dũng sánh ngang thần Indra, là vua của các thần, có một người con trai yêu quý, như là kết quả hạnh phúc sản sinh ra bởi những người thông tuệ.

          Người, Śrī Īśānavarman, vua của thần dân, vẻ rực rỡ chiếu rọi mọi hướng, có một người con gái, sở hữu sức mạnh siêu nhiên và sự giàu có của dòng họ.

          Śrī Jagaddharma có được với Śrī Sarvāṇī trong trắng, thuộc dòng họ Somā, một người con trai yêu quý với sức mạnh vô song.

          Thường không thể nào tìm thấy tất cả điều tuyệt vời có mặt tập trung trong một cá thể. Liệu điều đó đúng với sự sáng tạo của thần Brahma? Đối với người (vua) tất cả điều tuyệt vời đều xuất hiện; người giống như hạt ngọc vô giá nằm sâu trong lòng đại dương.

          Giữ lòng sùng kính với các bà-la-môn, hiện thân của thần linh, Người luôn khuất phục được các kẻ thù và khiến họ yêu mến; người là niềm tự hào của thần Laskmi. Thần Laskmi, luôn ngưỡng vọng rằng người là Rama, con của vua Daśaratha, và luôn trung thành đi theo người và điều đó hoàn toàn xứng đáng.

          Trong con người của đức vua luôn hiện hữu cả ba đấng thần linh, Laksmi (Giàu có), Kanti (Vẻ đẹp) và Sarasvati (Kiến thức). Những hạt giống tốt, gieo trồng nơi mảnh đất màu mỡ, luôn sinh ra hoa trái đời đời.

          Ngài, đức vua sáng ngời của Chămpa, Đại vương ŚrīPrakāśadharma, khi lên ngôi xưng danh hiệu là Sri Vikrantavarman - là mặt trăng tròn đầy, mọc lên ở phương đông từ biển sữa mênh mông rộng lớn, chính là cội nguồn của dòng dõi vương quyền đời đời quý phái; tất cả những kẻ thù đều biết đến sức mạnh của ngài, tất cả mọi người đều bị chinh phục; vương quốc của ngài được trao truyền vào bảo vệ bởi những người thánh thiện và dòng dõi quý phái, anh hùng.

          Ngài, trong năm 579 của thời kỳ vua Saka, trong ngày thứ 10 sáng sủa của tháng Tapasya (Phalguna), ngày Chủ nhật, sau khi mặt trời mọc, khi mọi yếu tố đều hoàn hảo, khi mặt trời, sao thủy và sao kim đi song đôi với sao song ngư, sao hỏa và sao thổ ở cung thiên bình, sao mộc ở cung bảo bình, sao thái âm ở cung song nữ, đã dựng nên hình ảnh đấng Prabhāseśvara, vị tôn chủ của cả thế giới, nhằm làm tiêu tan các hạt giống (của nghiệp) dẫn đến sự tồn tại liên tục…

 VÕ VĂN THẮNG

fShare

Tweet